Ούτε «Mu», ούτε «Μου», ούτε «Μιου», ούτε «Εμ-γιου»

Φτάσαμε στο δωδέκατο γράμμα του Ελληνικού αλφαβήτου και μάλλον δεν καταλάβαμε ότι περί αυτού πρόκειται…

Η ορθή γραφή και προφορά της νέας παραλλαγής του κορωνοϊού είναι Μι – το γνωστό, σε κάθε ελληνόφωνο άνθρωπο, δωδέκατο γράμμα του ελληνικού αλφαβήτου. Ούτε «Mu», ούτε «Μου», ούτε «Μιου», ούτε «Εμ-γιου», όπως λανθασμένα την γράφουν και την προφέρουν αρκετοί ελληνόφωνοι δημοσιογράφοι.

Στο εξωτερικό το ελληνικό γράμμα Μι προφέρεται «μιου» (mew), διότι στα αγγλικά γράφεται Mu. Ίσως επειδή στο αρχαίο ελληνικό αλφάβητο το βρίσκουμε ως «μυ» με ύψιλον κι όχι με ιώτα. Το ίδιο και με το γράμμα Νι, το οποίο το γράφουν «Nu» και το προφέρουν «νιου» (new).

Βέβαια και τις λέξεις τις οποίες γράφουν ακριβώς όπως είναι στα ελληνικά, πάλι λάθος τις προφέρουν. Π.χ. το Δέλτα, αυτοί το λένε «ντέλτα» (delta). Αυτό συμβαίνει και με πολλές άλλες ελληνικές λέξεις που δεν είναι του παρόντος να αναλύσουμε. Άλλωστε δεν είναι τυχαίος ο ιδιωματισμός ‘it’s all Greek to me’ που για τον υπόλοιπο πλανήτη είναι ότι για εμάς το ‘αυτά μου ακούγονται κινέζικα’. Δηλαδή δύσκολα κατανοητό.

Γιατί χρησιμοποιούν το Ελληνικό αλφάβητο;

Από τις 31 Μαΐου 2021, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) ονοματίζει τις παραλλαγές του ιού με τα ονόματα των γραμμάτων του ελληνικού αλφαβήτου, ώστε να μην στιγματίζονται οι χώρες στις οποίες εντοπίζονται για πρώτη φορά.

Στο παρελθόν, πολλοί ιοί έχουν πάρει το όνομά τους από την περιοχή στην οποία εντοπίστηκαν για πρώτη φορά, όπως το δάσος Ζίκα στην Ουγκάντα ή ο ποταμός Έμπολα στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Αυτό οδηγούσε πολλές φορές σε στιγματισμό ολόκληρων κοινοτήτων, αλλά και σε ανακρίβειες. Για παράδειγμα, η πανδημία του 1918 (γνωστή ως ισπανική γρίπη), δεν είναι βέβαιο από που ξεκίνησε. Τα πρώτα περιστατικά καταγράφηκαν στο Κάνσας των ΗΠΑ, ωστόσο έναν αιώνα μετά οι περισσότεροι πιστεύουν ότι προήλθε από την Ισπανία.

Για αυτό ο ΠΟΥ απέφυγε οποιαδήποτε αναφορά στην Κίνα ή τη Γουχάν και ονόμασε την ασθένεια COVID-19 (COrona VIrus Disease 2019). Με το ίδιο σκεπτικό ονομάτισε τις παραλλαγές του ιού με καθαρά τεχνικές ονομασίες που συνδυάζουν λατινικά γράμματα, αριθμούς, τελείες και παρέχουν σημαντικές επιστημονικές πληροφορίες. Πέραν όμως των επιστημόνων, κανείς άλλος δεν μπορούσε να συγκρατεί και να χρησιμοποιεί αυτές τις ονομασίες των παραλλαγών, οπότε τα ΜΜΕ έγραφαν και έλεγαν βρετανική, ινδική κλπ.

Μετά από αντιδράσεις και υπό το φόβο μη τυχόν και σταματήσουν οι χώρες να ανιχνεύουν παραλλαγές και μεταλλάξεις, ο ΠΟΥ αποφάσισε να δώσει ακόμα ένα όνομα, για λόγους απλοποίησης. Αφού εξέτασε διάφορες ιδέες ονομάτων, μεταξύ των οποίων και αυτά των Ελλήνων Θεών, κατέληξε στα ονόματα των γραμμάτων του ελληνικού αλφάβητου. Τα βρήκε εύκολα στην εκφορά του λόγου και στην απομνημόνευση, όπως εξήγησε.

Οι ονομασίες των παραλλαγών του ιού είναι με τα αγγλικά ονόματα των γραμμάτων του ελληνικού αλφαβήτου (ονόματα, όχι σύμβολα), δηλαδή:

Alpha, Beta, Gamma, Delta, Epsilon, Zeta, Eta, Theta, Iota, Kappa, Lambda, Mu, Nu, Xi, Omicron, Pi, Rho, Sigma, Tau, Upsilon, Phi, Chi, Psi, Omega

Επομένως, στα νέα ελληνικά, οι παραλλαγές είναι:

Άλφα, Βήτα, Γάμα, Δέλτα, Έψιλον, Ζήτα, Ήτα, Θήτα, Ιώτα, Κάπα, Λάμδα, Μι, Νι, Ξι, Όμικρον, Πι, Ρο, Σίγμα, Ταυ, Ύψιλον, Φι, Χι, Ψι, Ωμέγα

Αν αναρωτιέστε πως φτάσαμε από το Δέλτα στο Μι, χωρίς να ακούσαμε για τα υπόλοιπα γράμματα, δηλαδή παραλλαγές του ιού, ο λόγος είναι απλός. Ο ΠΟΥ, όπως θα δείτε στους πιο κάτω πίνακες, χωρίζει τις παραλλαγές σε δύο κατηγορίες: «παραλλαγές ανησυχίας» (Variants of Concern, VOC) και «παραλλαγές ενδιαφέροντος» (Variants of Interest, VOI).

Στην πρώτη κατηγορία είναι οι παραλλαγές που κρίνονται πιο σοβαρές λόγω αυξημένης μεταδοτικότητας, αυξημένης μολυσματικότητας και μείωσης της αποτελεσματικότητας των μέτρων προστασίας και των εμβολίων. Αυτές οι παραλλαγές παρακολουθούνται στενότερα, εξ ου και ακούμε περισσότερο για αυτές.

«Παραλλαγές Ανησυχίας» (Variants of Concern, VOC)

Σήμερα, την παγκόσμια επιστημονική-ιατρική κοινότητα απασχολεί η πιο μεταδοτική παραλλαγή, η Δέλτα, η οποία έχει ήδη εξαπλωθεί σε όλο τον πλανήτη και τα αποτελέσματά της είναι πέρα για πέρα αντιληπτά. Η παραλλαγή Δέλτα εντοπίστηκε αρχικά στην Ινδία, τον Οκτώβριο του 2020. Εκ τότε έχει επικρατήσει στις περισσότερες χώρες, δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα στην αντιμετώπιση της πανδημίας.

Η νέα παραλλαγή Μι, προστέθηκε πρόσφατα στην δεύτερη κατηγορία, με τους επιστήμονες να εκφράζουν ανησυχία για αυτήν, καθώς έχει μεταλλάξεις που υποδηλώνουν ότι θα μπορούσε να είναι πιο ανθεκτική στα εμβόλια, όπως συνέβη με τη Βήτα. Κάτι τέτοιο χρειάζεται περαιτέρω μελέτες για να επιβεβαιωθεί.

«Παραλλαγές ενδιαφέροντος» (Variants of Interest, VOI) 

Οι παραλλαγές (variants) αυτές είναι σύνολο μεταλλάξεων (mutations) και όχι μία μετάλλαξη. Υπάρχουν και άλλες παραλλαγές και μεταλλάξεις που καταγράφονται στα συστήματα των επιστημονικών οργανισμών (WHO, CDC, ECDC) και δημοσιοποιούνται στις ιστοσελίδες τους, οι οποίες ωστόσο δεν προκαλούν σοβαρή ανησυχία.